ARDENNEN TIP 10:
EERSTE & TWEEDE WERELDOORLOG
Je kunt er in de Ardennen bijna niet om heen. De sporen
zijn overal en alom aanwezig. In elk gehucht is wel een herdenkplaats
of standbeeld van de Grote Oorlogen te vinden en in menig dorp staat
in het centrum nog een verlaten tank. Net zoals dat de Ardennen
tijdens de middeleeuwen van strategisch belang waren, was dit ook het
geval tijdens de grote wereldoorlogen in de 20e eeuw.
Eerste Wereldoorlog
De Eerste Wereldoorlog werd elders in België heftiger beleefd, maar de
eerste schoten werden wel in de Ardennen gelost. Met de slag om de
stad Luik barstte de Eerste Wereldoorlog pas echt los. Op 5 augustus
1914 opende de Duitsers de aanval op de grootste stad van de Ardennen.
Dit was het sein voor Engeland om zich te mengen in de strijd. Plan
was Luik en omliggende dorpen snel te veroveren en zo een snelle
opmars richting Frankrijk te maken. De Duitsers hadden echter niet
gerekend op de uitgebreide verdedigingslinie rondom Luik. De forten
rondom de stad weerhielden de eerste dagen de Duitsers van een snelle
overwinning. De bruggen over de Maas werden snel bezet,maar snel
doorstoten door de stad was er niet bij. Wel worden omliggende dorpjes
veroverd. Dit gaat gepaard met grote wreedheden door het leger. In
Weerst worden 24 mannen doodgeschoten nadat een officier bij het
binnenvallen van het dorp is doodgeschoten. Ook elders koelen de
Duitsers hun woede op de bevolking. Ook in Battice, Verviers, Soumange
en Herve vinden slachtingen plaats. Op 7 augustus werd de citadel
veroverd en begon men vanaf hier de stad en omliggende forten met
behulp van zware kanonnen te beschieten. De forten zijn niet bestand
tegen de zware artillerieaanvallen en uiteindelijk op 15 augustus werd
het laatste fort veroverd. Koning Leopold beveelt zijn leger zich
terug te trekken richting Antwerpen. De weg naar Frankrijk lag open
voor de Duitsers. De weerstand in de Ardennen had echter wel de
geallieerden de tijd gegeven zich voor te bereiden op de aanval. Voor
wie wil ervaren hoe het leven in een loopgraaf was tijdens die oorlog
kan in de
citadel van Dinant terecht. Aan het einde van de rondleiding
is een loopgraaf met geluids- en lichteffecten nagebouwd om men het
gevoel te geven zich midden in de strijd te begeven.
Tweede Wereldoorlog
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog hebben de Duitsers geleerd
van hun eerdere ervaringen. De forten rondom Luik worden vernuftig en
snel uitgeschakeld door bombardementen met zweefvliegtuigen waardoor
België genoodzaakt is zichzelf snel over te geven. De forten rondom
Luik zijn geen linie meer van belang. Wil je de forten bezoeken dan
kan dat. Een groot aantal is opengesteld voor publiek en laat zien
welke rol ze in de Eerste en Tweede Wereldoorlog speelden. De forten
Fort de Barchon, fort de Battiche, fort Ebenmael, fort de Flemalle,
fort Aubin-Neufchateau en fort de Trancrémont-Pepinster zijn allen te
bezoeken. De grootste klap voor de Ardennen komt pas aan het einde van
de oorlog met de Battle of the Bulge of het Ardennenoffensief . Na de
opmars van de geallieerden in Normandië op D-Day deed Hitler nog één
aanvalspoging via de Ardennen. Dit gebied was relatief slecht
verdedigd en vooral bezet door geallieerde troepen die even bij
mochten komen van het front. De winter van ’44 ’45 werd er een om
nooit te vergeten. Hitler zette met een enorme troepenmacht en tanks
de aanval in en wist de frontlinie flink terug te dringen. Hevige
gevechten en zware tankbataljons zorgden dat de geallieerden
ingesloten werden rondom onder andere de stad Bastogne. Wereldberoemd
werd natuurlijk het antwoord op het Duitse ultimatum van de generaal
McAulif. Zijn “Nuts”op de oproep om overgave is zeer bekend. Na enkele
heikele dagen werden de troepen door luchtsteun bevrijd. Nog steeds
zijn er verschillende plekken in de Ardennen waar je alles te weten
kunt komen over deze hevige strijd.
Er zijn maar liefst tien verschillende musea en tal van historische
bezienswaardigheden. In en rondom
Bastogne zijn verschillende kleine
musea te vinden. Het
101st Airborne, Bastogne Ardennes 44 museum en
het Bastogne memorial museum geven je specifieke informatie over de
strijd rondom de stad Bastogne. Het indrukwekkende stervormige
oorlogsgedenkteken, de Maradson, is ook echt een aanrader. Bovenop
overzie je de gehele omgeving en wordt uitgelegd aan de hand van
kaarten hoe de strijd zich afspeelde. In Malmedy wordt de slachting
door Kampfgouppe Pfeiffer onder verschillende Amerikaanse soldaten
herdacht met een prachtig museum Baugnez 44. Diezelfde Tankdivisie
werd verslagen bij La Gleize en ook hier is een museum om de Battle of
the Bulge te herinneren. Ook in La Roche is een groter oorlogsmuseum
genaamd Musee de la Batailles des Ardennen.
Oorlogsmusea
Naast de grotere oorlogsmusea zijn er ook vele kleinere museumpjes.
Deze worden onderhouden door hobbyisten of zijn ontstaan uit ietwat
uit de hand gelopen hobby’s. In de buurt van
St. Vith vind je Poteau
44, in Aywailles memories museum 40-45 en in Battice Remember museum
39-45. Allen hebben ze een flinke collectie uniformen, oude wagens,
gebruiksvoorwerpen en veel meer. De grotere musea zijn vaak wat
professioneler opgezet en hebben een mooiere uitstalling. Voordeel van
de kleinere musea is dat de eigenaar meestal zelf enorm veel weet uit
deze periode en je desgevraagd er van alles over kan vertellen. Vanuit
veel musea worden ook Battlefield tours aangeboden. Je gaat dan met
ervaren gids door het Ardense landschap en krijgt het verhaal van de
slag om de Ardennen te horen op de plekken waar het allemaal gebeurde.
Bovendien weten de gidsen je vaak te wijzen op resten en sporen in het
landschap die je anders zeker zou hebben gemist.
Begraafplaatsen
Naast de verschillende oorlogsmusea zijn er ook nog enkele
begraafplaatsen. Op verschillende plaatsen liggen soldaten op de
gemeentelijke begraafplaats waar ze een apart stukje hebben gekregen.
In de plaats Eupen is bijvoorbeeld een klein Duits militair kerkhofje
ingericht. Grootser en indrukwekkender zijn echter de twee Amerikaanse
begraafplaatsen. Bij Neupré en Henri-Chapelle liggen twee enorme
militaire begraafplaatsen. Lopend tussen de kruizen krijg je dan pas
een echt gevoel van de omvang, de schaal en de ellende die de oorlog
met zich meebracht. Een zeer indrukwekkende aanrader die bij een
oorlogenbezoek aan de Ardennen zeker niet mag ontbreken.
|